Σάββατο 21 Ιουλίου 2012

Κρίστη Στασινοπούλου & Στάθης Καλυβιώτης – Greekadelia


Την Κρίστη Στασινοπούλου την παρακολουθώ πολλά χρόνια. Προφανώς όχι από το δισκογραφικό ξεκίνημα της το 1981 αλλά αρκετά χρόνια αργότερα. Με την προσωπική της δισκογραφία να ξεκινάει το 1986 και με τα πρώτα τραγούδια να μην είναι διασκευές παραδοσιακών τραγουδιών ακόμα, η Κρίστη τραγούδησε κομμάτια του Σταύρου Παπασταύρου, του Κλέωνα Αντωνίου, της Ευανθίας Ρεμπούτσικα και του Παναγιώτη Καλαντζόπουλου.

Η συνεργασία με τον Στάθη Καλυβιώτη μας πηγαίνει πίσω στο 1989 στη δημιουργία του συγκροτήματος Selana. Tα τελευταία δεκαπέντε χρόνια η συνεργασία τους είναι σταθερή και αποκλειστική. Στις ζωντανές εμφανίσεις και με την παλιά μορφή του συγκροτήματος που αριθμούσε αρκετά άτομα και μάλιστα πολύ καλούς μουσικούς, η Κρίστη ήταν απλά καταπληκτική. Οι ηλεκτρονικοί ήχοι και οι μουσικές του Στάθη, τα εύστοχα πειραγμένα παραδοσιακά τραγούδια, η φιγούρα της τραγουδίστριας να κινείται τόσο αρμονικά με τη μουσική – έχει εξαιρετική κίνηση η Κρίστη – αλλά και το δέσιμο των μουσικών δημιουργούσαν μια απίστευτη ατμόσφαιρα. Το εντυπωσιακό είναι πώς καταφέρνουν ακόμα και οι δύο τους, όπως εμφανίζονται συνηθέστερα πλέον, να δημιουργούν κατάνυξη και προσοχή στους ακροατές που, αν μη τι άλλο, δείχνει τόσο την αξία των κομματιών που παίζουν όσο και τον τρόπο που ξέρουν να τα αποδίδουν.


Η καινούργια δουλειά τους είναι η πρώτη που δεν κυκλοφορεί από ελληνική εταιρεία, έχει ήδη ξεχωρίσει στα world music charts, όπως και ο προηγούμενος,  και οι κριτικές και από τον διεθνή τύπο αναγνωρίζουν την ιδιαιτερότητα του.

Ο τίτλος Greekadelia προσπαθεί να περιγράψει τη μουσική του δίσκου. Τη μία πλευρά συνθέτει η ελληνικότητα του. Όλα τα κομμάτια – δεκατρία - είναι παραδοσιακά από πολλά μέρη της Ελλάδας. Το δεύτερο συνθετικό του τίτλου, από το psychedelia, δίνει μια εικόνα γι’ αυτό που προσπαθούν (και) σε αυτόν τον δίσκο: την αναδόμηση και αναμόρφωση και εν τέλει την εκ νέου παρουσίαση παραδοσιακών κομματιών με σύγχρονο ήχο και με μια αντίληψη που δεν απογυμνώνει το παλιό και αγαπημένο από νέους ήχους, σε συνδυασμό με ότι ο καθένας θα μπορούσε να προτείνει σύμφωνα με τη μουσική του αίσθηση και τις εμπειρίες του.

Ο δίσκος αρχίζει με το πολύ γνωστό «Μάτια σαν και τα δικά σου» .Όμορφη συνύπαρξη ηλεκτρονικών ήχων και λαούτου δια χειρών Καλυβιώτη και το μουσικό ταξίδι στην Ελλάδα ξεκινά, όχι μόνο με την ακρόαση του πρώτου κομματιού αλλά και με τη φωνή καπετάνιου κάποιου πλοίου στην αρχή και στο τέλος του. Όλοι έχουμε ταυτίσει τις αφίξεις και αναχωρήσεις πλοίων με τις ανάλογες ανακοινώσεις και την τραγική αγγλική προφορά και βέβαια και αυτό το ταξίδι έχει τον δικό του καπετάνιο.


 Περνώντας στη συνέχεια «Ανάμεσα Νισύρου»  τραγουδούν για το Θάνατο στο «Με γελάσαν τα πουλιά» και την απουσία στο «Χαλασιά μου»: σαφώς πιο κοντά στην αυθεντική μορφή του τραγουδιού απ’ ότι η γνωστή διασκευή του Βασίλη Δημητρίου με τη φωνή της Δήμητρας Γαλάνη από τη χρονιά του 1971 αλλά και πιο κοντά στο νόημα του.

Ταξιδεύουν με επιτυχία «Μες του Αιγαίου τα νερά», σε μια πιο ήρεμη εκδοχή και δίνουν μια ινδική απόχρωση στο «Πες μου ποια μάνα». Μια ινδική πινελιά  υπάρχει γενικότερα στο δίσκο λόγω του ινδικού αρμόνιου που παίζει η Κρίστη Πρόκειται για μια μικρογραφία αρμόνιου με πολλές διαφορές από το γνωστό αρμόνιο, μάλλον πιο κοντά στο ακκορντεόν με την έννοια της συνεχούς μηχανικής τροφοδοσίας σε αέρα με διαφορετικό όμως τρόπο. Το ινδικό αρμόνιο αγόρασε η Κρίστη στην Ινδία επηρεασμένη από την Nico (των Velvet Underground) και από τους beat ποιητές όπως ο Ginsberg ο οποίος χρησιμοποιούσε αυτό το όργανο ως συνοδεία στις αναγνώσεις ποιημάτων.

 Τα τζιτζίκια μας μεταφέρουν «Κάτω στα δασιά πλατάνια» σε μια πολύ ενδιαφέρουσα μουσική απόδοση ενός πικρού παραδοσιακού τραγουδιού (αλλιώς: Διαμαντούλα). Στο «Έρχομαι κι εσύ κοιμάσαι» και πάλι φυσικά ηχητικά samples ανοίγουν το κομμάτι για να οδηγηθούμε στο πιο έντονο κομμάτι του δίσκου και σίγουρα μια από τις καλύτερες στιγμές του δίσκου, το «Ρόδο της πρωτανάστασης»: μια εξαιρετική μίξη παραδοσιακής μελωδικής γραμμής με κατά τόπους trance/dance στοιχεία που σε κερδίζει από το πρώτο άκουσμα. Και αφού αναφερόμαστε σε ανάσταση, οι καμπάνες άριστα δεμένες με το υπόλοιπο κομμάτι, οδηγούν τρόπον τινά στη μουσική ζεύξη της ελληνικής και ινδικής θρησκείας καθώς δίνουν τη θέση τους στο ινδικό αρμόνιο με το οποίο η Κρίστη τραγουδά το «Ρόδισε η Ανατολή».

                                                 Ακούστε δείγματα (και αγοράστε)

Είναι σαφές ότι η επιλογή τους και μόνο να ηχογραφήσουν το δίσκο όπως πρόκειται να παίζεται ζωντανά από ένα ευέλικτο σχήμα δύο ατόμων, την Κρίστη και το Στάθη, έτσι που να μπορεί να διαμορφώνει το παγκόσμιο πρόγραμμά εμφανίσεών του πιο εύκολα (και πιο οικονομικά), διαφοροποιεί το δίσκο σε σχέση με τον οργανικό πλουραλισμό των προηγούμενων. Σε κάθε περίπτωση όμως οι δυνατότητές τους, οι ιδέες τους, οι εμπειρίες τους και οι επαφές τους με αντίστοιχους μουσικούς παγκόσμιου βεληνεκούς αντισταθμίζουν το αποτέλεσμα.

Θα ήθελα περισσότερα ρυθμικά, γρήγορα κομμάτια, χωρίς αυτό να αποτελεί απαραίτητα μειονέκτημα. Το έχουν κάνει με εξαιρετική επιτυχία στο παρελθόν και είναι τέτοια κομμάτια που ακούγονται συχνότερα στα ραδιόφωνα - προφανώς αυτό δε σημαίνει με κανέναν τρόπο ότι αποτελεί μπούσουλα επιλογής τραγουδιών.


Πάντα έβρισκα και ακόμα βρίσκω πολύ ευχάριστο το γεγονός πως υπάρχουν άνθρωποι με αγάπη για την παραδοσιακή μας μουσική. Είναι ένα είδος που διατηρεί τις μνήμες του τόπου μας, έχει σαφώς μουσικό και μουσικολογικό ενδιαφέρον και ίσως πάνω απ’ όλα μπορεί να κρατήσει και κρατάει τους εθνικούς και κοινωνικούς δεσμούς. Δεν είναι ένα είδος νεκρό και δεν είναι ένα είδος που δεν επιδέχεται πειραματισμούς και νεωτερισμούς.

Ελπίζω κι εγώ, όπως η Κρίστη και ο Στάθης, «πως αυτός ο δίσκος θα ενθαρρύνει τους ακροατές να ανακαλύψουν και να απολαύσουν τις αυθεντικές αποδόσεις αυτών των όμορφων τραγουδιών»