Τετάρτη 30 Οκτωβρίου 2013

Retropolis II




Δυόμιση περίπου χρόνια μετά το πρώτο Retropolis, κυκλοφόρησε πρόσφατα και το δεύτερο. Πρόκειται για διασκευές τραγουδιών του Απόστολου Καλδάρα, του Μάρκου Βαμβακάρη και του Βασίλη Τσιτσάνη.

Η πρώτη κυκλοφορία, το 2011, είχε πολλές ιδιαιτερότητες. Είχε συνδεθεί με την εκδήλωση για «το αστικό τραγούδι του μεσοπολέμου στην ψηφιακή εποχή» που είχε λάβει χώρα στο Ίδρυμα Μιχάλη Κακογιάννη στις 3 Μαΐου 2011. Το δεύτερο cd συνεπώς αποτελεί συνέχεια της λογικής του πρώτου, και για το λόγο αυτό αντιγράφω από την ιστοσελίδα του Ιδρύματος Μιχάλη Κακογιάννη: “…Στην εκδήλωση θα ακουστούν νέες εκδοχές γνωστών και αγαπημένων τραγουδιών της εποχής του Μεσοπολέμου που αποτελούν εξαιρετικά δείγματα της δουλειάς συνθετών όπως ο Αττίκ, ο Κώστας Γιαννίδης, ο Μιχάλης Σουγιούλ, ο Νίκος Χατζηαποστόλου, ο Μανώλης Χιώτης, ο Γιάννης Κυπαρίσσης κ.α. Οι εκδοχές αυτές περιλαμβάνονται σε cd που θα κυκλοφορήσει για πρώτη φορά την ημέρα και στο χώρο της εκδήλωσης και στο οποίο συμμετέχουν με δουλειά τους οι εξής: Θανάσης Αλευράς, Χάρης Αττώνης, Belleville, Cyanna, Δάρνακες, Empty Frame, Full Tattoo, Κώστας Δαλακούρας με την Κρίνθη Ζήρα, Στάθης Δρογώσης, Αλέξανδρος Εμμανουηλίδης/ Μαρία Παπαγεωργίου, Ελεάννα Ζεγκίνογλου, Σόφη Κωνσταντινίδου, Matisse με την Αγγελική Ζήκα, Τία Μενούτη, Χρήστος Μουστάκας/ Δίδυμο, Προκόπης Πολίτης/Βαγγέλης Ασημάκης, Ηρώ Σάϊα, Tareq, Μαριέττα Φαφούτη, Γιώργης Χριστοδούλου…Tο cd με τα τραγούδια συνοδεύεται με μια έντυπη έκδοση με μικρά διηγήματα από νέους συγγραφείς που εμπνέονται από αυτά τα τραγούδια και τις “πειραγμένες” εκδοχές τους. Στην έκδοση περιλαμβάνονται διηγήματα που έχουν γράψει οι: Δημήτρης Σωτάκης, Βάσια Τζανακάρη, Γεράσιμος Ευαγγελάτος, Ηλίας Κολοκούρης, Ειρήνη Σουργιαδάκη, Χρύσα Μπαχά, Γιάννης Πλιώτας, Στέργια Κάββαλου, Ειρήνη Μαργαρίτη, Κωνσταντίνα Τασσοπούλου, Γιώργος Ρομπόλας, Αθως Δημουλάς”.



Ο στιχουργός Γεράσιμος Ευαγγελάτος ο οποίος είχε την αρχική ιδέα για την εκδήλωση και την επιλογή των τραγουδιών είχε και πάλι την καλλιτεχνική επιμέλεια μαζί με τη Νατάσσα Μαστοράκου (βρισκόταν στον γενικό συντονισμό της εκδήλωσης) και τη Σία Αλοκρίου.  Ο Γεράσιμος Ευαγγελάτος λέει για το ρεμπέτικο στο metropolispress:  «Όταν κάναμε το Retropolis γνωρίζαμε ότι ρεμβάζουμε μόνο την μια πλευρά του φεγγαριού. Την ίδια εποχή που άνθιζε το δυτικότροπο «ελαφρό» τραγούδι στα σαλόνια της Αθήνας, ένα σκοτεινό λουλούδι φερμένο από τα βάθη της Ανατολής και του χρόνου ρίζωνε βαθιά στην Αττική γη. Το ρεμπέτικο, σκοτεινό και βρώμικο, ειλικρινές και αθώο σαν προσευχή, τραγουδούσε σε καπνισμένους τεκέδες και λαικές γειτονιές τον έρωτα, την ξενιτιά, την προδοσία. Δεν είχε τις φιοριτούρες και την κομψότητα του σαλονάτου τραγουδιού των αστών δεν ήταν της μόδας αλλά της σειράς δεν χάιδευε τα αφτιά μεταξένιων κορασίδων, αλλά συνόδευε τα μεθύσια και τις σκοτούρες του απλού λαού. Οι στίχοι του χτυπούσαν στιλέτο τις μεγάλες αλήθειες της ζωής με μια γλώσσα άμεση και συχνά προκλητική. Βαθιά πολιτικό κι ευθύβολο, αφτιασίδωτο κι ενίοτε άκρως ποιητικό με έναν αφοπλιστικά θυμοσοφικό τρόπο, το Ρεμπέτικο ήταν φυσικό να περιθωριοποιηθεί από τα χριστά ήθη της εποχής. Ο χρόνος όμως ήρθε να επισημάνει πόσο κυτταρική ήταν η σχέση του με την ψυχοσύνθεση του Έλληνα. Το Ρεμπέτικο όχι μόνο επιβίωσε, αλλά έφτασε και να καθορίσει την εξέλιξη της ελληνικής μουσικής –λαικής και λόγιας. Η λιτότητα κι ο λυρισμός του έγιναν αφετηρία και σημείο αναφοράς. Σε μια εποχή σαν τη σημερινή, που τα προσωπεία έχουν πέσει κι η ανάγκη για ουσία είναι επιτακτική, το Ρεμπέτικο μοιάζει πιο επίκαιρο από ποτέ. Γιατί αν ξέρει να κάνει κάτι καλά ο λαός μας από την πρώτη στιγμή που πάτησε πάνω στη γη, είναι να ξορκίζει τις δυσκολίες της ζωής του, τραγουδώντας τες».

Στο συγκεκριμένο cd υπάρχουν αρκετές διαφορές σε σχέση με το πρώτο: δεν υπάρχει καμία έντυπη έκδοση με διηγήματα και το cd βρίσκεται σε ένα απλό φακελάκι (σαν μικρογραφία εξώφυλλου βινυλίου). Η τιμή του διατηρείται έτσι σε χαμηλά επίπεδα. Μουσικά, υπάρχουν έντεκα κομμάτια αλλά από τρεις μόνο συνθέτες: τον Απόστολο Καλδάρα, τον Μάρκο Βαμβακάρη και τον Βασίλη Τσιτσάνη.

Το cd ξεκινά μάλλον ανορθόδοξα, με διασκευή των Empty Frame στη μουσική και στον στίχο του Απόστολου Καλδάρα που προέκυψε αγγλικός. Δεν μου προκάλεσε κανένα ενδιαφέρον συνολικά και επιπλέον αυτή η τάση προς τον αγγλόφωνο στίχο έχει γίνει υπερβολική.

Οι Minor Project συμμετέχουν με δύο κομμάτια. Το πρώτο είναι μια πολύ όμορφη διασκευή στο τραγούδι των Καλδάρα/Βίρβου «Της αμαρτίας το στρατί». Το δεύτερο είναι το τραγούδι του Μάρκου Βαμβακάρη «Όλοι οι ρεμπέτες του ντουνιά» με ερμηνεύτρια την Ηρώ Σαΐα, μια πολύ ωραία φωνή  σε μια απλά συμπαθητική διασκευή.


Ο Λεωνίδας Μαριδάκης διασκευάζει με νεύρο και φέρνει στα μέτρα του το «Χαράματα η ώρα τρεις» του Μάρκου Βαμβακάρη. Τραγουδάει ο ίδιος και η Φωτεινή Βελεσιώτου. Η Φωτεινή αγαπάει και τραγουδάει το ρεμπέτικο πολύ πιστά, κοντά στον αυθεντικό τρόπο. Εδώ το τραγούδι είναι παιγμένο πιο γρήγορα και έχω την αίσθηση ότι δεν της ταιριάζει. Υποθέτω πως υπήρξε η (καλή) ιδέα να δώσει έναν τόνο παραδοσιακής χροιάς στο τραγούδι το οποίο “σουινγκοφέρνει” και είναι από τις καλές στιγμές του δίσκου.

Ενδιαφέρον έχει και το «Ένα τραγούδι απ’ τα’ Αλγέρι» του Απόστολου Καλδάρα σε διασκευή και ερμηνεία του Γιάννη Λίνα.  Μια καλή πρόταση που όμως δεν υποστηρίζεται ανάλογα και φωνητικά. Θέλω επίσης να αναφέρω πως στο τραγούδι ακούγεται «Ένα τραγούδι τ’ Αλγέρι», προφανώς ως πρόταση-λογοπαίγνιο. Τα ίδια ισχύουν γενικά και για τη δεύτερη διασκευή του ιδίου, στον ίδιο συνθέτη, και στο τραγούδι «Σ’ ένα βράχο φαγωμένο».

Ο Ηλίας Βαμβακούσης ερμηνεύει πολύ γλυκά το «Οι πρωθυπουργοί» του Μάρκου Βαμβακάρη σε διασκευή του ιδίου και του Γκωτιέ Βελισσάρη, με ωραία επιλογή των οργάνων που επελέγησαν (και στα δικά του τραγούδια) αποφεύγοντας έξυπνα τον στόμφο του στίχου.


Η Μαρίνα Σάτι μου είχε κάνει εντύπωση ήδη από τη συνεργασία της με τον Φίλιππο Περιστέρη, πέντε χρόνια πριν. Η διασκευή του Tareq στο «Αργοσβήνεις μόνη» του Βασίλη Τσιτσάνη έχει ηλεκτρονικά στοιχεία, όπως θα περίμενε κανείς, όμως χωρίς να προσφέρει κάτι ιδιαίτερο.

Τα πράγματα αλλάζουν τελείως όταν ο Lolek διασκευάζει εξαιρετικά το «Ψεύτικος είναι ο ντουνιάς» του Μάρκου Βαμβακάρη. Από τις καλύτερες στιγμές του δίσκου, ο Lolek βάζει ηλεκτρικές κιθάρες, κάνει πιο δυνατό το κομμάτι και του δίνει τον ήχο του.

Βασίλης Τσιτσάνης, «Τι σήμερα, τι αύριο, τι τώρα», σε διασκευή από τη Σίσσυ Βλαχογιάννη και σε ερμηνεία Αδάμ Τσαρούχη. Η ιδέα για «τζαζοποίηση» ήταν καλή αλλά ο τραγουδιστής δεν φαίνεται να «έχει» το κομμάτι, αν και η φωνή ακούγεται δουλεμένη αρκετά.


Το «Νύχτωσε χωρίς φεγγάρι» του Απόστολου Καλδάρα κλείνει το δίσκο. Ο Χρίστος Θεοδώρου στη διασκευή και η Βικτωρία Ταγκούλη στην ερμηνεία δίνουν διαφορετική διάσταση στο πασίγνωστο κομμάτι. Πιο αργό, ακόμα πιο λιτό, μια πραγματικά ενδιαφέρουσα διασκευή από το ταλαντούχο δίδυμο αφήνει τις καλύτερες εντυπώσεις για το τέλος.

Ακούγοντας μερικές φορές το δίσκο είναι σίγουρο πως δίνει μια φρέσκια εικόνα στα τραγούδια αυτά που γνωρίζει ο καθένας και, πέρα από τις αδυναμίες κατά τόπους, θα ικανοποιήσει όσους συμπαθούν ή αγαπούν τις διασκευές πολύ περισσότερο στα τραγούδια αυτά τα οποία με τον έναν ή τον άλλον τρόπο πάντα διατηρούνται στην καθημερινότητα.

2 σχόλια:

Unknown είπε...

Η πρώτη εκτέλεση του " Ένα τραγούδι απ τ Αλγέρι" όπως είχε ηχογραφηθεί από τον Α. Καλδάρα και τους Ντουο Χάρμα (Απόστολος Χαρμαντάς με την σύζυγό του) είχε ηχογραφηθεί λέγοντας "..ένα τραγούδι τ Αλγέρι" όπου είναι και ο λόγος για τον οποίο ηχογραφήθηκε έτσι και τώρα... και μάλιστα είχε τίτλο "Μπαρμπαριά"... χαίρομαι πάντως που το προσέξατε γιατί νομίζω δεν το προσέχουν οι περισσότεροι.
Με σεβασμό Γιάννης Λίνας.

Θόδωρος Εξηντάρης είπε...

Σας ευχαριστώ για την διευκρίνηση, δεν είναι ο τομέας μου... Ξεκάθαρη είναι πάντως η "αλλαγή", ακούγεται εύκολα, ιδιαίτερα, μετά την σκόπιμη παύση που τονίζει ακριβώς την πρώτη, όπως αναφέρετε, εκτέλεση του τραγουδιού.
Καλή σας συνέχεια.