Κυριακή 15 Απριλίου 2012

Λένα Πλάτωνος – Συνέντευξη



(Ιούλιος 2011)

-Η μελοποίηση του Καβάφη ήταν, νομίζω, παλιό απωθημένο…

-Ήταν παλιό απωθημένο αλλά εγώ φοβόμουν ότι δε μελοποιείται!  Είχα πει ότι δε μελοποιείται ο Καβάφης. Τελικά, μια ωραία πρωία – για την ακρίβεια ήταν μεσημέρι –μου έρχεται μια φαεινή ιδέα: να κάνω Καβάφη με το Γιάννη… παίρνω λοιπόν το Γιάννη τον Παλαμίδα τηλέφωνο και του λέω… Κ.Κ.! Μάλιστα η Σαβίνα,  όταν της είπα αργότερα ότι έχω ένα απωθημένο να κάνω μαζί της  Εμπειρίκο, μου είπε κάνε Εμπειρίκο για να γίνει  Κ.Κ.Ε.! Το λέγαμε λοιπόν με το Γιάννη συνθηματικά, πριν το πούμε σε άλλους…


Του άρεσε του Παπαϊωάννου το Κ.Κ. και το υιοθέτησε. Ο Γιάννης λοιπόν είχε ενθουσιαστεί, όπως κι εγώ και τηλεφωνιόμασταν για να διαλέξουμε ποιήματα… ο Γιάννης μένει πολύ μακριά, γι’ αυτό. Βέβαια όταν ξεκίνησε το έργο, να γράφεται, ο Γιάννης ήταν εδώ πάρα πολύ συχνά και με βοήθησε πάρα πολύ με την παρουσία του και βοήθησε και στη ενορχήστρωση… το ενορχηστρώναμε και γράφαμε τη φωνή. Κύλησε όμορφα, ήταν μια πολύ ωραία εμπειρία…

- Μουσική με στίχους ή μόνο μουσική; Είναι πιο ελεύθερη διαδικασία το δεύτερο;

-Μου αρέσουν εξίσου.  Την ίδια ελευθερία αισθάνομαι. Είχα ξεκινήσει και από τη Βιέννη με εγγλέζικους στίχους αλλά και στη «Λιλιπούπολη» είχα ξεκινήσει με στίχους ξένους – όχι δικούς μου -  της Μαριανίνας Κριεζή… και ήταν και τέλειοι στίχοι…

-Η  «Λιλιπούπολη» είναι από τους πλέον ιστορικούς δίσκους… Αλλά και το «Σαμποτάζ» επίσης…

-Βέβαια! Και μετά στις «Μάσκες ηλίου» ήρθε η ώρα για το μεγάλο άλμα! Είπα στον Πατσιφά με τον οποίον είχαμε πολύ στενές σχέσεις, με αγαπούσε και τον αγαπούσα πολύ, λέω Κύριε Πατσιφά σκέφτομαι…. –με είχε ενθαρρύνει η Μαριανίνα σ’ αυτό και της είχα εμπιστοσύνη- να κάνω έναν προσωπικό δίσκο, με μουσική και στίχους δικούς μου… και ερμηνεία δική μου και όχι μόνο, αλλά κυρίως δική μου… «Τους στίχους φοβάμαι, τους στίχους φοβάμαι…» είπε! Αλλά εγώ είχα πάει όλο το καλοκαίρι στο εξωτερικό και  μια βδομάδα αφού γύρισα αυτός «έφυγε»… Ήταν τότε που έπαιξε στο Ολυμπιακό ο Νιόνιος… Πιστεύω ότι από την ταραχή του τη μεγάλη δεν μπόρεσε να αντέξει αλλά έφυγε με έναν τρόπο πολύ λατρεμένο και καταπληκτικό: στο κρεβάτι του την ώρα που κοιμόταν…
Δεν είχε ακούσει λοιπόν τη νέα μου δουλειά. Εγώ την προχωρούσα. Είχα κάνει κι ένα demo μάλιστα το οποίο το είχα πάρει μαζί μου στην Ολλανδία. Δεν το κυκλοφορούσα σε άλλους, μόνο εγώ το άκουγα, όπου πήγαινα, να δω πως είναι… και τελικά έβρισκα ότι ήταν πολύ ισορροπημένο, πολύ συγκροτημένη δουλειά …πριν βγει δηλαδή είχε περάσει από… δικαστήρια δικά μου αλλά και από κριτικές φίλων, στη συνέχεια! Για τις «Μάσκες ηλίου» λέω…
Με είχε βοηθήσει η ταινία “The Wall” που είχα πάει να δω, μόνη μου μάλιστα…
Και ήταν και ένα βιβλίο του Κορτάσαρ, Χούλιο Κορτάσαρ, στο Παρίσι έζησε,  τρομερός! Μου το είχε προτείνει η βιβλιοπώλης, «θα σου δώσω ένα βιβλίο και θα σου αρέσει πολύ» μου είχε πει. Έγραφε κι αυτός μ’ αυτόν τον τρόπο… δεν είχε το πρώτο πρόσωπο να ακολουθείται από την απάντηση του δευτέρου προσώπου αλλά έγραφε πότε στο πρώτο πρόσωπο , πότε στο δεύτερο…. ανακάτευε τα υποκείμενα και τα αντικείμενα… κάτι που είχα κάνει ήδη εγώ στις «Μάσκες ηλίου»

-Η αντιμετώπιση της μουσικής σας από τον τύπο ποια ήταν; Δεν ήταν ότι πιο συνηθισμένο για τα ελληνικά δεδομένα…

-Υπήρξε μια κριτική στον « Ήχο», το περιοδικό…

-Ο « Ήχος» ήταν μια ιδιαίτερη περίπτωση…
-Ήταν μια κριτική τρίστηλη ή τετράστηλη και βγήκε αρκετούς μήνες μετά την έκδοση του δίσκου. Έκανε τομές στο  έργο, κριτικές, είδε το διαισθητικό κλίμα των μασκών, το αντιλήφθηκε (είχα διαισθήσεις, έντονα αποτυπωμένες στις «Μάσκες ηλίου»… πολλά από αυτά τα γεγονότα έχουν συμβεί και σε μένα, στην προσωπική μου ζωή)… έγραφε μάλιστα σε ένα σημείο – θυμάμαι πως έβρεχε κι εγώ ήμουν στη βεράντα και το διάβαζα-  «μας δίνει την ταυτότητα στο χέρι αλλά σε χρόνο δυο-τριών δεκαετιών από τώρα». Μου είχε κάνει μεγάλη εντύπωση και με ευχαρίστησε πολύ… είχε αγνές προθέσεις…  

- Ο κάθε δίσκος βέβαια έχει την ιστορία του…

-«Οι  Μάσκες ηλίου» ήταν ορόσημο για τη ζωή μου! Οι στίχοι είχαν αρχίσει να γράφονται από την περίοδο του «Σαμποτάζ».
Όταν γράφαμε το Σαμποτάζ, μας έπαιρνε όλη μέρα… στα διαλείμματα, είχα πάρει μια μηχανή και έλεγα δε θα εξαρτηθώ από κανέναν. Είχα πει ότι θα έγραφα στη μηχανή αυτή που μοιάζει με πιάνο, σαν υποκατάστατο των πλήκτρων του πιάνου. Η Μαριανίνα η οπoία έμενε σπίτι μου την περίοδο του «Σαμποτάζ» όταν τα διάβασε μου είπε : είναι πάάάρα πολύ καλά! Και είχα είπα, μου λέει, και στον Κηλαηδόνη όταν έγραψε τα στιχάκια του ότι εσείς που μπορείτε που γράφετε και να τραγουδάτε πολύ ή λίγο πρέπει να γίνετε τροβαδούροι, δεν υπάρχει τίποτα πιο ιδανικό απ’ αυτό!  Και μετά μπορεί να κάνει και άλλα πράγματα… όπως εγώ που έκανα και άλλους ποιητές, και έκανα και  «το αηδόνι του Αυτοκράτορα». Εγώ δεν βάζω τα δικά μου εδώ… Είχα χρόνια να το ακούσω, το είχε παίξει σε μια εκπομπή ο Νίκος Αιβαλής… Είναι μια “οπερίτσα”…

-…και δυσεύρετος δίσκος δυστυχώς, μέχρι πρόσφατα που επανεκδόθηκε σε cd

-Ναι, ευτυχώς… θυμάμαι το lp…με το ωραίο εξώφυλλο και τα ωραία τα χρώματα…

-O δίσκος δεν είναι πιο όμορφος, αισθητικά;

-Εγώ τον προτιμώ αισθητικά! Το cd τι είναι; Τίποτα…και ο Καβάφης θα έβγαινε σε βινύλιο…

-Βγήκε… και εξαντλήθηκε ήδη…

- Θα ζητήσω να μου στείλουν!
Έλεγα λοιπόν, ότι ο κάθε δίσκος έχει την ιστορία του… το «Γκάλοπ» ας πούμε… το έκανα εσκεμμένα πιο «λαϊκό». Έχασα βέβαια κοινό, αλλά έτσι ήθελα να βγει. Έβγαινα από ένα χωρισμό τρομερά επώδυνο… έβγαλα όλα μου τα απωθημένα πάνω στα τραγούδια του «Γκάλοπ», όχι τα ερωτικά, γενικότερα απωθημένα, τον ψυχισμό μου… και έφτιαξα νομίζω καλά τραγουδάκια… έφτιαξα το «Μάρκο» για παράδειγμα…

-Μόνο καλό τραγουδάκι ο «Μάρκος»;!!!

-Όχι απλά καλό τραγουδάκι! Και στο τέλος έβαλα το στίχο «έτσι μας κυβερνάνε»… είχα γράψει «έτσι μας πολεμάνε»… αυτό ήθελα να βγάλω,  να είναι διφορούμενο… είναι πολιτικό τραγούδι… είναι  πολυεπίπεδο αλλά στο τέλος γίνεται φανερά πολιτικό. Και ο Γιάννης  στο τέλος λέει «έτσι μας κυβερνάνε»… καλή ώρα….

-Κακή ώρα…

-Κακή ώρα, κακή…

-Οι «αναπνοές» ήταν απροσδόκητος δίσκος.

-Οι «αναπνοές» είχαν βγει σε μια περίοδο που περνούσα ένα μεσαίωνα στη ζωή μου, με τη μητερούλα μου που ήταν άρρωστη και έκανα τη νοσοκόμα και δεν είχα όρεξη να ασχολούμαι με τη μουσική… ασχολιόμουν με τη ζωγραφική… Πήγαινα και σε ψυχολόγο, γιατί είχα μια μελαγχολία μετά το θάνατο του πατέρα μου…

-Έχετε αναφέρει την πολύ στενή σχέση που είχατε με τον πατέρα σας…

-Πολύ… πάρα πολύ…
Ο ψυχολόγος, αφού με αποθεράπευσε, μου είπε… είναι καιρός να κάνεις ένα δίσκο… ήταν ένας ερωτικός δίσκος… Είναι ένας δίσκος που αγαπώ… η Σαβίνα ήταν πάρα πολύ καλή…

-Πάντα είναι καλή η Σαβίνα!!!

-Ναι, πάντα είναι καλή η Σαβίνα!!! 
Την άκουγα προχθές στις πρόβες, είχα να την ακούσω καιρό… Γυαλί η φωνή της, απαστράπτουσα… και αλλού βελούδινη…!

-…και όπως λέει η ίδια στο εσώφυλλο του «Σαμποτάζ» ευτυχώς που δε βρήκατε άλλη τραγουδίστρια! Ψάχνατε, λέει,  για πιο ρόκ φωνή…

-Ευτυχώς! Είχα ψάξει για λίγο, αλλά για να σου πω την αλήθεια το είχα ξεχάσει τελείως! Η Σαβίνα έχει ένα μνημονικό τρομερό! Θυμάται κάτι λεπτομέρειες που σε κολλάει στον τοίχο! Αυτό το είχα ξεχάσει! Ευτυχώς που τραγούδησε το Σαβινάκι!!! Ευτυχώς! Και έκανε ωραία κόντρα μερικές φορές με τον Γιάννη Παλαμίδα. Ήταν η γυναικεία άποψη και ο Γιάννης η αντρική… και ας ανέβαινε τόσο ψηλά!

-Παίρνοντας έτσι έναν-έναν τους δίσκους σας φτάσαμε και σε έναν τον οποίον όσοι παρακολουθούν τη μουσική σας θεωρούν έναν από τους καλύτερους: «Μη μου τους κύκλους τάραττε».  Έχουν γραφτεί τόσα πράγματα γι’ αυτόν… και για τον «άπιαστο λέιζερ»!

-Εγώ αισθάνθηκα ότι ο δίσκος δεν άρεσε και έπεσα σε κατάθλιψη! Αυτός ο δίσκος είναι από τους καλύτερους μου… είμαι πολύ τοποθετημένη  σ’ αυτό το δίσκο… τοποθετημένη στο πλαίσιο το καπιταλιστικό… της κοινωνίας της αγοράς και πόσο μας επηρεάζει… τοποθετημένη και ψυχολογικά απέναντι στο ναρκισσισμό, κοινωνιολογικά, σε σχέση με τον άνθρωπο σαν φαινόμενο και τη σχέση του με τη φύση…
 «Ο άπιαστος λέιζερ» είναι ένα κομμάτι που έγραψα για έναν φίλο μου.. ερωτικό… εξαφανιζόταν! Προφητικό κομμάτι… εκεί οδεύει η κοινωνία με τις εικονικές σχέσεις … twitterfacebook

-…και μετά από αρκετά χρόνια, σαν να μην πέρασε μια μέρα… ήρθαν  τα «ημερολόγια»…

- …τα οποία ήταν όντως ημερολόγια… γράφω ημερολογιακά! Αυτά που μου συμβαίνουν αυτά γράφω. Ο «Μάρκος» είναι μια ιστορία που μου συνέβη… της έδωσα τις προεκτάσεις που ήθελα. Πήρα το υλικό, το οποίο ήταν μια δική μου ιστορία και μετά το ανέπτυξα.
Γνώρισα τους Raining Pleasure… μου φέρθηκαν καταπληκτικά….

-Ήταν μια περιόδος που άκουγα για κάποιον  δίσκο που θα ετοιμάζατε με τον Vassiliko.

-Ναι, έχει μείνει ανοιχτό αυτό. Είναι φίλος μου ο  Vassilikos, είμαστε φίλοι από τότε, από το 2005.
 Μου έλεγε λοιπόν ο Vassilikos για την επίδραση της  μουσικής  μου επάνω του, είχε πει και καλά λόγια για μένα σε μια συνέντευξη, σε μια εφημερίδα… εγώ τότε συνερχόμουν από το δεύτερο θάνατο… το θάνατο της μητέρας μου… έμεινα ορφανή…
Σκέφτηκα λοιπόν ότι υπάρχει κόσμος που με παρακολουθεί και οι δίσκοι μου έχουν επίδραση επάνω τους  και όλος αυτός ο κόσμος ήταν σα μια κρυφή, πολύτιμη ουσία κάτω από μια θάλασσα ή μέσα σε ένα αγρό πολύ πλούσιο, κρυμμένοι στο βάθος, αυτή την εικόνα είχα… και έπρεπε σε αυτούς τους φίλους μου να δώσω το στίγμα του τι έκανα, που βρισκόμουν, τι αισθανόμουν, τα τελευταία χρόνια… και έβγαλα τα «Ημερολόγια».

-Οπότε ο Καβάφης διαφοροποιείται αρκετά, με την έννοια ότι δεν είναι προσωπικά σας βιώματα.

-Είναι και δικά μου βιώματα! Τον Καβάφη τον αγάπησα στα 14, από μια θεία μου,  η οποία ήταν μόνη στη ζωή της… είχε συναντήσει τον Καζαντζάκη, το Σικελιανό… ήταν φιλόλογος, ένας τύπος πολύ περίεργος… ζούσε κυριολεκτικά μέσα από τις ρήσεις των μεγάλων φιλοσόφων, των μεγάλων θεατρικών συγγραφέων…
Πηγαίναμε στο σπίτι της μαζί με τη ξαδέρφη, συμμαθήτριά μου στο ίδιο θρανίο και κολλητή μου, Λένα κι αυτή, για να μας προετοιμάσει για τις εξετάσεις για το Λύκειο – χρειαζόταν εξετάσεις για το Λύκειο. Και αντί για προετοιμασία για το Λύκειο γύρισα μια μέρα στο σπίτι μου στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας τότε, και πηγαίνω στο βιβλιοπώλη ζητώντας τα άπαντα του Καβάφη, το “De Profundis” του Όσκαρ Ουάιλντ, το «Αναμνήσεις από το σπίτι των πεθαμένων» του Ντοστογιέβσκι και τα άπαντα του Σικελιανού.
Το πρώτο ποίημα που έμαθα απέξω ήταν το «Μακρυά»

«Θάθελα αυτήν την μνήμη να την πω...
Μα έτσι εσβύσθη πια... σαν τίποτε δεν απομένει —
γιατί μακρυά, στα πρώτα εφηβικά μου χρόνια κείται.
Δέρμα σαν καμωμένο από ιασεμί...
Εκείνη του Aυγούστου — Aύγουστος ήταν; — η βραδυά...
Μόλις θυμούμαι πια τα μάτια· ήσαν, θαρρώ, μαβιά...
A ναι, μαβιά· ένα σαπφείρινο μαβί».

Το έλεγα κι έκλαιγα…
Πολύ ζωντανός λόγος… σαν θεατρικός… μου έκανε τόσο εντύπωση!
Έχω επηρεαστεί από αυτή την πλευρά του Καβάφη…

-Άκουσα ότι η επόμενη δουλειά σας θα είναι σε αγγλόφωνη ποίηση…

-Ναι… αλλά πριν απ’ αυτό υπάρχει κάτι άλλο που σκέφτομαι αλλά ακόμα δεν το ανακοινώνω… μια συνεργασία με μια γνωστή τραγουδοποιό και με το Γιάννη… Έχουμε ήδη δυο τραγούδια… θα δούμε…
Η αγγλόφωνη ποίηση είναι Ντύλαν Τόμας… έχω ήδη γράψει ένα κομμάτι… θέλησα να φτιάξω κάτι πιο βατό, πιο ανάλαφρο …και λόγω των περιστάσεων στην Ελλάδα… αν και πιστεύω πολύ στο καλό έργο… πιστεύω ότι το καλό έργο είναι επαναστατικό.

-Όπως και η ίδια η τέχνη…

-Όπως και η ίδια η τέχνη…

-Σας ευχαριστώ πολύ.

(Μέρος της συνέντευξης είχε δημοσιευθεί παλιότερα. Αυτή είναι η ολοκληρωμένη μορφή)

Δεν υπάρχουν σχόλια: